سخنرانى روز چهارشنبه رجب طیب اردوغان، رییس جمهورى ترکیه در جمع گروهى از روساى روستاها حاوى یک پیام مهم بود: “فراموش نکنید که چگونه به این مقام رسیدید.”
به نظر مى‌رسید که این سخن رییس‌جمهورى مخاطبى مهم‌تر از جمع حاضر در کاخ ریاست جمهورى در آنکارا داشت.
آقاى اردوغان ساعتى بعد با احمد داوداوغلو دیدارى مهم داشت؛ دیدارى که با اوج گرفتن شایعات درباره افزایش اختلاف‌ها میان این دو و استعفاى نخست وزیر همزمان بود.
دیدار بین رجب طیب اردوغان و احمد داود اوغلو قرار بود طبق روال همیشگى پنجشنبه برگزار شود اما چهارشنبه صبح اعلام شد که یک روز زودتر انجام مى‌شود و همین خبر به گمانه زنى‌ها درباره اوج گرفتن اختلاف ها بین آنها دامن زد.
ابن دیدار پس از یک ساعت و چهل دقیقه و بدون انتشار بیانیه‌اى به پایان رسید اما اعلام شد آقاى داوداوغلو پنجشنبه پس از دیدار با شوراى مرکزى حزب عدالت و توسعه، در یک کنفرانس خبرى درباره برنامه‌هاى پیش روى حزب حاکم صحبت خواهد کرد.
همزمان گزارش‌هایى درباره برگزارى کنگره فوق‌العاده حزب عدالت و توسعه منتشر شد و یک مقام ارشد به خبرگزارى رویترز گفت آقاى داوداوغلو در این نشست براى به دست گرفتن مجدد رهبرى حزب حاکم نامزد نخواهد شد.
نخست وزیر ترکیه در شرایطى به دیدار آقاى اردوغان رفت که چند روز قبل متحدان رییس‌جمهورى در هیات مرکزى حزب عدالت و توسعه اختیارات آقاى داوداوغلو را به عنوان دبیرکل حزب کاهش داده بودند.
آقاى داوداوغلو سه‌شنبه در جمع نمایندگان حزبش در مجلس گفته بود که هیچ سمتى وجود ندارد که بخواهد از کناره‌گیرى از آن خوددارى کند.
نگرانى درباره ثبات سیاسى در ترکیه باعث شد تا لیر این کشور چهارشنبه حدود چهار درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست بدهد و به پایین‌ترین حد در دو ماه گذشته برسد.
کناره‌گیرى داود اوغلو و پرونده پلیکان
رسانه‌هاى ترکیه چهارشنبه در حالى درگیر گمانه‌زنى درباره سرنوشت نخست وزیر بودند که قرار بود کمیسیون اروپا موافقت خود را با لغو روادید سفر شهروندان این کشور به منطقه شینگن اعلام کند.
این خبر دستاورد سیاسى مهمى براى احمد داوداوغلو بود که در ماه‌هاى گذشته درگیر مذاکرات فشرده با اتحادیه اروپا بر سر بحران پناهجویان بود.
البته همین دستاورد منجر به بروز یکى از نشانه‌هاى مهم درباره اختلاف بین رهبران ترکیه شد.
پس از اعلام توافق اتحادیه اروپا و ترکیه درباره بازگرداندن پناهجویان به این کشور در ازاى سرعت بخشیدن به روند لغو روادید شهروندان آن، آقاى اردوغان این دستاورد را به مذاکرات سالهاى گذشته خود با اروپایى‌ها نسبت داده بود.
صحبت از اختلاف میان رجب طیب اردوغان و احمد داوداوغلو موضوع تازه‌اى نیست ولى دو طرف، به خصوص آقاى داوداوغلو تا به حال سعى کرده‌اند آن را به طور مستقیم علنى نکنند.
آقاى آردوغان دو سال پیش و پس از یازده سال نخست‌وزیرى به ریاست‌جمهورى ترکیه انتخاب شد. او نخستین رییس‌جمهورى ترکیه است که با راى مستقیم مردم انتخاب شده است.
رجب طیب اردوغان که خود را منتخب مردم مى‌داند و خواستار افزایش اختیارات اجرایى خود است، در این مدت عملکردى وراى تعریف شغلى در نظر گرفته شده براى رییس‌جمهورى در قانون اساسى داشته است.
تحلیل‌گران انتخاب احمد داود اوغلو که فردى دانشگاهى و بى‌حاشیه بود را براى جانشینى آقاى اردوغان به عنوان نخست وزیر و دبیرکل حزب عدالت و توسعه در همین راستا ارزیابى کرده‌اند.
احمد داود اوغلو که وزیر امور خارجه ترکیه بود در مقایسه با دیگر شخصیت‌هاى برجسته حزب حاکم که یکى یکى کنار زده مى‌شدند، فردى بى دردسر بود.
اما نخست وزیرى آقاى داوداوغلو دوران بى‌تنشى براى رجب طیب اردوغان نبوده است.
در این مدت نشانه‌هایى از اختلاف این دو دیده شده، از سیاست‌گزارى اقتصادى گرفته تا نحوه برخورد با روزنامه‌نگاران منتقد.
علاوه بر این اختلافات عمده‌اى هم در انتخاب نامزدهاى حزب حاکم در انتخابات پارلمانى سال گذشته وجود داشته است.
از سوى دیگر، منابع نزدیک به آقاى اردوغان از نارضایتى او از نحوه عملکرد نخست‌وزیر براى اجرایى کردن خواسته او براى افزایش اختیارات رییس‌جمهورى خبر مى‌دادند.
اما نشانه‌هاى تنش زمانى به اوج رسید که همزمان با سفر هفته گذشته آقای داود اوغلو به قطر براى مذاکرات مربوط به تاسیس پایگاه نظامى مشترک در این کشور، هیات مرکزى حزب حاکم به صلب اختیارات دبیرکل حزب براى انتخاب روساى استانى و منطقهاى حزب راى داد.
این تصمیم که آقاى داوداوغلو هم پس از بازگشت از قطر پاى آن را امضا کرد، به شدت دست او را براى اداره حزب محدود مى‌کند.
این تحولات با ظهور یک وبلاگ سیاسى جدید با نام پرونده پلیکان همزمان بوده است.
نویسنده ناشناس این وبلاگ که خود را فدایى رییس- لقبى که هواداران آقاى اردوغان به او اعطا کرده اند- مى‌نامد، نسبت به عملکرد افراد خیانت‌پیشه هشدار داده و از یک خائن جدید نام برده: احمد داوداوغلو.
ناظران این وبلاگ را به نزدیکان اقاى اردوغان نسبت مى دهند و مى گویند هدف از انتشارش افزایش فشار بر نخست وزیر است.
حال به نظر مى‌رسد با برگزارى کنگره فوق‌العاده حزب عدالت و توسعه به زودى شاهد تکیه زدن یکى از معتمدین آقاى اردوغان بر مسند نخست وزیرى ترکیه باشیم.
تحلیل‌گران از بنالى یبلدریم، وزیر راه و برات البیرق، وزیر انرژى و داماد رییس‌جمهورى به عنوان بخت‌هاى نخست وزیرى نام مى‌برند.
باقر بزداغ، وزیر دادگسترى هم از دیگر گزینه‌هاى احتمالى است.
bbc
