شرکت بوئینگ امضای قرارداد رسمی با ایران برای فروش ۸۰ هواپیما به ایران‌ایر را بعد از حدود چهار دهه تحریم تایید کرده است.
بوئینگ در بیانیه‌ای گفته است که در روند فروش با هماهنگی کامل دولت آمریکا پیش رفته و از این به بعد هم به قواعد مربوط به مجوزهای لازم برای اجرای قرارداد پایبند خواهد بود.
فرهاد پرورش، مدیر عامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) هم گفته است که ۵۰ فروند از این هوپیماها مدل ۷۳۷ و ۳۰ فروند دیگر مدل ۷۷۷ پهن پیکر هستند که در یک دوره ۱۰ ساله به ایران ایر تحویل می‌شود.
خبرگزاری کار ایران نیز به نقل از نماینده شرکت بوئینگ که برای عقد قرارداد در تهران به سر می‌برد نوشته که ارزش این قرارداد ” ۱۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار است و سندی که امروز به امضا می‌رسد بر پایه توافقات قبلی است.”
به گفته مقام‌های ایرانی قرار است نخستین هواپیمای بوئینگ در سال ۲۰۱۸ به ایران تحویل داده شود.
در جریان برنامه اقدام مشترک (برجام) میان ایران و گروه ۱+۵، ایالات متحده آمریکا با رفع تحریم فروش هواپیماهای مسافربری به ایران به دلیل فرسودگی ناوگان هوایی این کشور موافقت کرد و این موضوع در متن توافق گنجانده شد.
دولت آمریکا اجازه فروش هواپیما به ایران را زمستان گذشته به شرکت بوئینگ داد.
معمای قرارداد بوئینگ با ایران
امیر پایور، بی‌بی‌سی
بوئینگ دیر آمد ولی قراردادش را زود بست. شرکت هواپیماسازی بوئینگ آمریکا بعد از شرکت اروپایی ایرباس مذاکره برای فروش هواپیما را شروع کرد. اولین خبر از تفاهم‌نامه خرید بوئینگ شش ماه بعد از امضای تفاهم‌نامه با ایرباس منتشر شد. قرارداد بوئینگ امروز نهایی شد درحالی که هنوز از قرارداد نهایی خرید ایرباس‌ها خبری نیست.
قرارداد خرید و تامین مالی آن هر دو نیازمند مجوزهای وزارت دارایی آمریکا هستند، چه برای بوئینگ و چه ایرباس. شاید بوئینگ آمریکایی راحت‌تر توانسته این مجوزها را دریافت کند. ولی معمای باقی‌مانده محل تامین مالی این قرارداد است. مشخص نیست ایران چطور قراراست پول این هواپیماها را پرداخت کند و کدام بانک یا بانک‌ها انتقال آن را به عهده گرفته‌اند؛ مشکلی که یکی از موانع نهایی شدن تفاهم‌نامه با ایرباس بوده است. یکی از احتمال‌ها تامین مالی قرارداد از محل پول‌های نفت ایران است که قبلا در آسیا بلوکه شده بود مثلا در ژاپن. وزارت دارایی آمریکا رابطه نزدیکی با بانک مرکزی ژاپن دارد و می‌تواند روی این انتقال نظارت کند.
به نظر می‌رسد ایران‌ایر و بوئینگ سعی کرده‌اند پیش از آنکه دونالد ترامپ بر کرسی ریاست جمهوری آمریکا بنشیند قرارداد را نهایی کنند تا هزینه لغو آن یا مانع‌تراشی برای آن در دولت بعدی آمریکا بیشتر شود، کاری که شاید سخت باشد ولی غیر ممکن نیست. برجام فروش هواپیما به ایران را فقط برای مقاصد غیرنظامی مجاز می‌کند. مخالفان ایران و برجام در آمریکا می‌گویند ایران از هواپیماهای مسافربری برای نقل و انتقال نیرو و تسلیحات نظامی به سوریه استفاده کرده و می‌خواهند با همین استدلال جلوی فروش بوئینگ و ایرباس را بگیرند.
پیش از آن ایران برای خرید ۱۱۸ فروند هواپیما با شرکت فرانسوی ایرباس قرارداد بسته بود٬ اما با توجه به اینکه برخی از قطعات ایرباس در آمریکا تولید می‌شود٬ وزارت دارایی آمریکا نیز باید اجازه فروش ایرباس را نیز صادر می‌کرد که نهایتا این مجوز ماه گذشته صادر شد.
با این حال حدود دو هفته پیش مجلس نمایندگان آمریکا طرح منع فروش هواپیمای مسافربری به ایران را تصویب کرد.
مطابق این طرح وزارت دارایی آمریکا از صدور مجوز برای مبادلات مالی مرتبط با فروش هواپیمای مسافربری به ایران منع می‌شود.
هر چند کاخ سفید اعلام کرده که اگر کنگره لایحه منع مبادلات مالی مرتبط با فروش هواپیما به ایران را تصویب کند، باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا این مصوبه را وتو خواهد کرد.
bbc
