پوستر تازه سی و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، توسط هیئتی پنج نفره متشکل از قباد شیوا، ابراهیم حقیقی، احمد محیط طباطبایی، ابراهیم حسینی و امیر اسمی یکشنبه ۲۸ دی ماه ۹۳ رونمایی شد.
این پوستر سرانجام پس از جنجال‌ها و اعتراض اهالى هنر نسبت به پوستر طراحى شده پیشین، عصر روز شنبه ۲۷ دی، پس از چند ساعت بحث و بررسی، از میان طرح‌های رسیده به دبیرخانه جشنواره معرفی شد.
امیر رجبی، طراح این پوستر دانش آموخته رشته بازیگری از دانشکده هنر و معماری، همچنین هنرمند گرافیست است که طراحی پوستر نمایش‌هایی چون ” کالون و قیام کاستلیون”،”قطع دست در اسپوکن”،”هملت” و “شاه لیر” را در کارنامه خود دارد.
رونمایی از پوستر نخست این جشنواره در روز چهارشنبه ۱۷ دی ماه ۹۳ انتقادات شدید و گسترده جامعه هنری اعم از اهالی تئاتر و هنرمندان عرصه تجسمی را در پی داشت.
در پی این اعتراضات که به شبکه‌های اجتماعی کشیده شده بود، اردشیر صالح‌پور، سرپرست اداره کل هنرهای نمایشی و دبیر سی و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، در انتخاب پوستر معرفی شده تجدید نظر کرد و در نشست رسانه‌ای این جشنواره در روز سه شنبه ۲۳ دی، ضمن تاکید بر احترام و ارزش‌گذاری پوستر طراحی شده توسط یارتا یاران، هنرمند بازیگر و نقاش گفت: “به دلیل حساسیتی که هنرمندان تئاتر و هنرهای تجسمی نسبت به پوستر تئاتر فجر نشان دادند و همچنین به احترام هنرمندان خلاق‌مان، آمادگی این را داریم که تا زمان پیش از برگزاری جشنواره سی و سوم، پوستر جدیدی را که واجد فرهنگ و زبان بصری فرهنگ ما و گرافیک شرقی باشد و در عین حال ویژگی‌های تئاتر نیز در آن لحاظ شده باشد را به عنوان پوستر جشنواره انتخاب کنیم.”
در این راستا او از هنرمندان و طراحان گرافیک دعوت کرد طرح‌های پیشنهادی‌شان را تا روز بیست و پنجم دی به دبیرخانه این جشنواره ارسال کنند.
آقای صالح‌پور همچنین در همان جلسه در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران گفت: “یارتا یاران به عنوان طراح این پوستر در وهله اول یک آرتیست تئاتر و هنرهای تجسمی است و در کارهایش ثابت کرده زیبایی شناسی را بلد است. او طراحی جلد کتاب‌های بسیاری از بزرگان را انجام داده و باید حضورش را قدر دانست. ما نرفتیم از جایی دور او را بیاوریم. خودش پیشنهاد داد که با توجه به تم جشنواره پوستر را طراحی کند و از این بابت یک ریال پول هم نگرفت.”
فضاى اعتراض‌ها و طوفان شدید انتقادها، با موجی از طنز و شوخی‌های اهالی هنر همراه بود بود.
ترانه علیدوستى، بازیگر تئاتر و سینما در صفحه اینستاگرام خود نوشت : “پوستر جشنواره بین المللی فجر ، به نظر می‌آید تبلیغ عروسک‌های دارا و سارا باشد . بمیرم برای بچه‌های زحمتکش تئاتر.”
همینطور باران کوثری، الهام کردا و ستاره اسکندری، با انتشار عکسى در اینستاگرام نوشتند: “گروه هم‌هوایى … در برابر عظمت پوستر جشنواره تئاتر فجر در سى و سومین سال! خواهران و برادران گرافیک به‌پا خیزید.”
لیلى گلستان، مترجم و مدیر گالرى گلستان نیز در گفتگو با مجله تندیس گفت: “آنقدر تصویر پوستر جشنواره تئاتر فجر امسال مضحک، خنده‌دار و خجالت‌آور است که هرچه بگویم کم گفته‌ام. انگار می‌گوید بفرمایید شام.”
وى اضافه کرد: “فعلا تئاتر ما از تمام هنر‌هایمان پیشی گرفته؛ از سینما، موسیقی و حتی هنرهای تجسمی.”
“اگر مثل من اهل تئاتر رفتن باشید، متوجه می‌شوید که از هر ١٠تئاتری که می‌بینید، حتما شش‌تای آن در حد بهتر از خوب است و حالا برای مهم‌ترین جشنواره آن، پوستری ساخته شده که فقط می‌توان گفت مضحک است. به‌قول دوستی که می‌گفت: نکند طراح می‌خواسته تئاترمان را مسخره کند و مسئولان هم متوجه قضیه نشده‌اند.”
هویت ایرانی – تئاتر ملی
اما در پی این حاشیه‌ها و اعتراض‌ها به وجود آمده ، یارتا یاران طراح آن خاموش ننشست و در یادداشتی که توسط وبسایت باشگاه خبرنگاران منتشر شد، از پوستر خود دفاع کرد. وى با تاکید بر اینکه سی‌و‌سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، مبنای اساسی کار خود را بر محور “هویت ایرانی – تئاتر ملی” قرار داده است، چنین نوشت:
“باستانی‌ترین نشانه ایرانی که در شمار باستانی‌ترین اشکال جهان است، مربعی است که اضلاع آن امتداد پیدا کرده‌اند و با انطباق این اضلاع بر هم، علامت بعلاوه به وجود می‌آید که محور مشترک دایره و مربعی است که یکی در دیگری محاط است و یا بر دیگری محیط (شاکله هنر مقدس). این شکل باستانی که اساس طراحی پوستر سی‌و‌سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر است، مبنای تمامی نقش‌های بی‌شمار اسلیمی ایرانی است. رنگ‌های حاکم بر طراحی و نقاشی این پوستر، فیروزه ای و لاجوردی و طلایی (اُکر) است که رنگ‌های اصلی هنر ایران‌اند. هنر ایرانی برآوردن آن پردیس مثالی یعنی بهشت است که آدمی را یک بار به خواری از آن رانده‌اند.”
“روی این زمین، نخست می‌باید اهلیت شنیدن داشت تا اهلیت گفتن یافت و نخست می‌باید اهلیت دیدن داشت تا اهلیت نمایش دادن یافت؛ بر این مبنا، جشنواره تآتر دعوت به دیدن است و شنیدن. دعوت دو بازیگر ایرانی زن و مرد (آدم و حوا: اساس آفرینش)، باماسک‌هایی که برخوردار از نقش ترنج کامل اسلیمی ایرانی‌اند، تایید بر این امر است.”
طراحی و عکاسی پوستر اولیه جشنواره توسط یارتا یاران انجام شده و نقاشی مینیاتور آن از آثار محبوبه نیکخواه بهرامی ست. همچنین اجرای این پوستر را مسعود فیروزخانی، یارتا یاران و فرشته طاهری بر عهده داشته‌اند.
آقای صالح‌پور همچنین از آمادگی دبیرخانه جشنواره تئاتر فجر برای دریافت طرح‌های پیشنهادی هنرمندان برای پوستر جشنواره سال آینده خبر داد و گفت: “هنرمندان یک سال فرصت دارند تا طرح‌های مدنظر خود برای پوستر دوره آینده جشنواره را هم پیشنهاد دهند.”
