کمیسیون اصل نود مجلس ایران علت سقوط هواپیمای تهران- یاسوج را “یخ زدگی هواپیما” و “صدور گواهینامه صلاحیت پروازی توسط سازمان هواپیمایی “بدون بررسی کارشناسی” اعلام کرد. در جلسه امروز مجلس بهرام پارسایی، نماینده مجلس ایران، گزارش کمیسیون اصل نود درباره دلیل اصلی سقوط هواپیمای ای. تی. آر شرکت هواپیمایی آسمان در اطراف یاسوج را قرائت کرد.
این گزارش امروز به صورت رسمی در صحن علنی مجلس ایران خوانده شد، اگرچه روز گذشته (یکشنبه ۲۸ اردیبهشت) رسانه های ایرانی خبر این گزارش را منتشر کرده بودند.
هواپیمای ای‌تی‌آر (ATR) شرکت آسمان، ۲۹ بهمن ۱۳۹۶، با ۶۶ سرنشین، بعد از اصابت با کوه دنا، در ۲۲ کیلومتری شمال فرودگاه یاسوج سقوط کرد و همه سرنشینان آن کشته شدند.
مقصر حادثه، شرکت هواپیمایی آسمان و سازمان هواپیمایی کشوری
اکنون در گزارش کمیسیون مجلس درباره علت این حادثه آمده “با توجه به بررسی‌های این کمیسیون علت اصلی سقوط ای. تی. آر شرکت هواپیمایی آسمان در اطراف یاسوج پدیده یخ زدگی هواپیما بوده است که به دلیل عدم انجام امریه صلاحیت پروازی و عدم تجهیز هواپیما به سامانه تشخیص یخ زدگی است، به همین دلیل کرو پروازی به موقع از پدیده یخ زدگی هواپیما مطلع نشده‌اند”.
علاوه بر این کمیسیون نظر خود را درباره دیگر عوامل سقوط نیز اعلام کرد: “عوامل کمکی در بروز حادثه نیز نخست ضعف نظارت سازمان هواپیمایی کشور و صدور گواهینامه‌های مربوطه بدون بررسی کارشناسی، عملکرد ناصحیح مراقبت پرواز و شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران شامل مکالمات غیراستاندارد، غیر ضروری و ارائه اطلاعات غیرعلمی و ناصحیح به خلبان است”.
بنابر این گزارش “هواپیمای سقوط کرده از سال ۲۰۱۱ تا سال ۲۰۱۷ میلادی زمین‌گیر بوده است و به عنوان انبار قطعات برای سایر هواپیماها استفاده می‌شده است و شرکت آسمان با ارائه گزارش‌های غیر واقعی تلاش کرده است تا عدم تجهیز هواپیما به سامانه هشدار یخ زدگی را کتمان کند”.
هواپیمای ای‌تی‌آر-۷۲ پرواز تهران- یاسوج را شرکت آسمان ۲۵ سال پیش خریده بود و اما این هواپیما هفت سال زمین گیر بود و پیش از سقوط تنها پنج ماه بود که دوباره پرواز را از سر گرفته بود.
این هواپیمای دو موتوره کانادایی سال ۱۹۹۳ میلادی تولید شده بود.
نقض گزارش سازمان هواپیمایی کشور درباره خطای خلبان
گزارش کمیسیون اصل نود نه تنها گزارش‌های “دفتر بررسی سوانح هواپیمایی سازمان هواپیمایی” درباره علت سقوط هواپیما را نقض کرده بلکه از این سازمان نیز به تندی انتقاد کرده است.
در این گزارش آمده “ضعف نظارتی سازمان هواپیمایی بر عملکرد شرکت‌های هواپیمایی به خصوص شرکت هواپیمایی آسمان مشهود است و گزارش‌های دفتر بررسی سوانح هواپیمایی سازمان هواپیمایی در خصوص حادثه یاسوج توسط افراد و گروه‌های یازدگانه مورد تایید قرار نگرفته است”.
سازمان هواپیمایی کشوری تنها مرجع رسیدگی به سوانح هوایی غیرنظامی در قلمرو ایران است.
سازمان هواپیمایی کشوری در گزارش مقدماتی خود در ۲۰ اسفند سال ۱۳۹۶، اعلام کرد در این سانحه “نقص فنی هواپیما تا کنون منتفی است” و تا آخرین لحظه موتورهای هواپیما مطابق با خواست خلبان عمل می‌کرده است.
این گزارش عامل اصلی سقوط را “خطای خلبان” عنوان کرده بود.
در گزارش مقدماتی سازمان هواپیمایی کشوری همچنین اعلام شده بود “خلبانان تا ثانیه‌ای قبل از برخورد، به دلیل پوشش ابر متوجه وجود کوه در روبرو نشده اند”.
در آن زمان سازمان هواپیمایی کشوری همچنین انتقاد کرده بود که “خلبانان پرواز دارای صلاحیت لازم برای پرواز با هواپیما بوده‌اند لیکن به دلیل وجود محدودیت پزشکی برای خلبان، ایشان مجاز به پرواز هم زمان با یک کمک خلبان نبوده”.
حجت‌الله فولاد کاپیتان پرواز هم خلبانی با تجربه بود که پیش از این موفق شده بود هوایپمای ای‌تی‌آر-۷۲ دیگری را به فرودگاه یاسوج بازگرداند.
اما اکنون کمیسیون اصل نود در گزارش خود تنها به طور فرعی به این موضوع اشاره کرده و نوشته “شرکت هواپیمایی آسمان حق ترخیص این هواپیما را نداشت”.
در گزارشی که امروز در مجلس قرائت شد آمده “شب قبل از حادثه یکی از شیشه‌ها کابین خلبان تعمیر شده است و نباید این هواپیما تا بعدظهر روز سانحه برای پرواز ترخیص می شد. خلبان این پرواز به دلیل سن بالای شصت سال باید با خلبان دیگری بدون محدودیت پرواز می کرده نه با یک کمک خلبان”.
در گزارش کمیسیون اصل نود از شرکت هواپیمایی آسمان و هم از کارخانه تولید هواپیما انتقاد شده است: “کارخانه ای. تی. آر برخلاف تعهدات بین‌المللی مندرج در پیمان شیکاگو به بهانه تحریم، تجهیزات را در اختیار شرکت آسمان قرار نداده است و شرکت هواپیمایی کشوری و شرکت آسمان نیز از فرصت برجام برای تهیه این تجهیزات استفاده نکرده‌اند”.
پیش از انتشار گزارش کمسیون اصل نود سه کارشناس دادگستری نیز در گزارش خود سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت هواپیمایی آسمان را به دلیل عدم انجام بازرسی‌های فنی مقصر شناخته بود.
گزارش دادگستری بر خلاف سازمان هواپیمایی کشوری، علت سقوط هواپیما را اشتباه خلبان ندانسته بود بلکه سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت هواپیمایی آسمان را به دلیل عدم انجام بازرسی‌های فنی مقصر اصلی خوانده بود.
در گزارش دادگستری که نقش دو خلبان اول و دوم این هواپیما در سقوط آن مجموعا فقط ۵ درصد! نقش سازمان هواپیمایی کشوری ۴۰ درصد، شرکت هواپیمایی آسمان ۴۵ درصد و شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران ۱۰ درصد عنوان شده بود.
در گزارش امروز نیز مجلس سازمان هواپیمایی کشوری را متهم کرد که به دلیل سهل انگاری و ضعف و عدم انجام وظایف قانونی توسط سازمان هواپیمایی کشوری استانداردهای ایمنی در شرکت‌های هواپیمایی به درستی رعایت نمی‌شود و نرخ بالای سوانح هوایی در کشور نسبت به میانگین جهانی عمدتا به دلیل همین ضعف‌ها است.
bbc
