دیوان عالی آمریکا تایید کرده است که دادگاههای آمریکا میتوانند در رسیدگی به دادخواهی قربانیان جرایم تروریستی، از داراییهای بلوکهشده ایران برای پرداخت غرامت استفاده کنند.
به این ترتیب دیوان عالی آمریکا دعوای طرح شده از طرف بانک مرکزی ایران را رد کرده و خانواده قربانیان حوادثی که آمریکا میگوید ایران در آنها نقش داشته نزدیک به دو میلیارد دلار غرامت میگیرند.
با این حکم راه برای مصادره بخشی از وجوه نقد بانک مرکزی، که از طریق یک موسسه خارجی در سیتی بانک نیویورک به سپرده گذاشته ولی کشف و مسدود شده بود، هموار می شود.
این حکم به شکایت گروهی از بستگان ٢۴۱ تفنگدار آمریکایی که سال ١٩٨٣ در انفجار مقرشان در بیروت کشته شدند برمیگردد.
در سال ٢٠٠٧ دادگاهی در آمریکا ایران را محکوم کرد که به خانوادههای قربانیان آن بمبگذاری غرامت بپردازد. حدود دو سال پیش دادگاه دیگری حکم کرد که حدود دو میلیارد دلار از داراییهای بلوکه شده ایران برای پرداخت غرامت استفاده شود.
بانک مرکزی ایران سال پیش در مورد این حکم درخواست فرجام داد که دیوان عالی آمریکا با تقاضای بانک مرکزی برای تجدید نظر در این زمینه موافقت کرد.
بانک مرکزی استدلال کرده بود که کنگره آمریکا در سال ٢٠١٢ مصوبهای داشته که مشخصا درباره انتقال داراییهای بانک به خانواده قربانیان بوده و چنین مصوبهای مداخله در امور دادگاههای فدرال محسوب میشده است.
اما قضات دیوان عالی با آرای شش به دو استدلال بانک مرکزی را رد کردند.
دو قاضی که استدلال بانک مرکزی را پذیرفتند جان رابرتس، رئیس دیوان عالی، – منصوب شده توسط جورج بوش – و سونیا سوتومایور، قاضی منصوب شده توسط باراک اوباما رئیس جمهور فعلی آمریکا، بودند. شش قاضی دیگر اما مصوبه کنگره را اقدامی مشروع در راستای اختیارات کنگره در عرصه سیاست خارجی توصیف کرده اند.
کنگره چهار سال پیش قانونی را تصویب کرد که در عمل تمام موانع قانونی بر سر اجرای حکم در این پرونده را برطرف می کرد. اجرای حکم با کمک همان قانون میسر شده است.
کاخ سفید، رهبران مجالس نمایندگان و سنای آمریکا به دیوان عالی توصیه کرده بودند که با پرداخت غرامت به قربانیان موافقت کند؛ موافقتی که حالا با حکم دیوان عالی رسمی شده و برای ایران یک میلیارد و ۷۵۰ میلیون دلار هزینه خواهد داشت و رویه ای تازه برای دریافت غرامت از ایران در پرونده های دیگر به وجود آورده.
چند ماه پس از اجرایی شدن توافق جامع هستهای میان ایران و قدرتهای جهان مشکلات ایران در دسترسی به داراییهای بلوکهشدهاش انتقاد مقامهای ایرانی و به ویژه محافظهکاران را برانگیخته است.