پیش از بازگشت به کاخ سفید، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، بسیاری را با خودداری از رد گزینه اقدام نظامی برای کنترل کانال پاناما و گرینلند، قلمرو خودمختار دانمارک نگران کرده است.
ترامپ هر دو را از نظر استراتژیک برای امنیت اقتصادی آمریکا حیاتی توصیف کرد.
این نخستین باری بود که ترامپ به‌طور علنی استفاده از ارتش آمریکا به این شکل را مطرح کرد. او همچنین گفت که از فشار اقتصادی برای الحاق کانادا به ایالات متحده استفاده خواهد کرد.
پاناما، گرینلند، دانمارک و کانادا همگی نسبت به این اظهارات خشم خود را ابراز کرده‌اند.
کانال پاناما
پس از قبول مسئولیت ساخت کانال در اوایل قرن بیستم و دهه‌ها مذاکره، ایالات متحده کنترل کامل کانال را در سال ۱۹۹۹ به پاناما واگذار کرد.
اکنون ترامپ خواستار بازپس‌گیری کانال با استناد به نگرانی‌های امنیت ملی است.
او گفت: «کانال پاناما برای کشور ما حیاتی است. این کانال توسط چین اداره می‌شود و ما کانال پاناما را به پاناما دادیم نه به چین، و آن‌ها این هدیه را مورد سوءاستفاده قرار داده‌اند.»
آمار رسمی این دیدگاه را رد می‌کند. طبق آمار اداره کانال پاناما محموله‌های ایالات متحده ۷۲ درصد از کل ترافیک کانال را تشکیل می‌دهند و محموله‌های چین با حدود ۲۲ درصد در رتبه دوم قرار دارند. چین همچنین سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی قابل‌توجهی در پاناما دارد.
تحلیلگران می‌گویند کانال پاناما نه تنها برای تجارت ایالات متحده در اقیانوس آرام ضروری است، بلکه در صورت هرگونه درگیری نظامی آینده این کشور با چین نیز حیاتی است.
ترامپ پیش‌تر پاناما را به گرفتن هزینه‌های بیش از حد از کشتی‌های باربری آمریکایی برای استفاده از کانال متهم کرده بود.
در شبکه اجتماعی «تروث سوشال»، حساب ترامپ تصویری از کاشت پرچم ایالات متحده در وسط کانال پاناما منتشر کرد.
خاویر مارتینز آچا، وزیر امور خارجه پاناما، در کنفرانسی خبری در شهر پاناما در واکنش گفت: «حاکمیت کانال پاناما غیرقابل مذاکره است.»
او افزود: «تنها دست‌هایی که کانال را کنترل می‌کنند، دست‌های پانامایی هستند و این‌طور خواهد ماند.»
گرینلند
گرینلند، قلمروی خودمختار زیرمجموعه دانمارک، یکی از کم جمعیت‌ترین مناطق جهان است.
ترامپ در سال ۲۰۱۹، در اولین دوره ریاست‌جمهوری خود، ایده خرید گرینلند را مطرح کرده بود.
مته فردریکسن، نخست‌وزیر دانمارک، آمادگی خود را برای همکاری با دولت جدید ترامپ اعلام کرده، اما تاکید کرده است که گرینلند متعلق به مردم آن است.
او گفت: «گرینلند برای مردم گرینلند است. آن‌ها مردمی پرافتخارهستند با زبان و فرهنگی که متعلق به خودشان است و همان‌طور که قبلا نیز گفته شده، گرینلند برای فروش نیست.»
علاقه ترامپ بی‌دلیل نیست. این قلمرو سرشار از منابع طبیعی است. وب‌سایت «بررسی زمین‌شناسی دانمارک و گرینلند» فهرست بلندبالایی از منابع معدنی و انرژی گرانبها در بزرگ‌ترین جزیره جهان ارائه کرده است. این منابع شامل فلزات گرانبهایی چون طلا و پلاتین، هشت فلز کمیاب مانند لیتیوم و تیتانیوم، عناصر نادر خاکی، سوخت‌های فسیلی مانند زغال‌سنگ و اورانیوم و سنگ‌های قیمتی مانند الماس و یاقوت هستند.
همچنین نشانه‌هایی از وجود ذخایر بزرگ نفت و گاز وجود دارد که هنوز به‌طور گسترده اکتشاف یا بهره‌برداری نشده‌اند، اما ممکن است با ذوب شدن یخچال‌های طبیعی به دلیل تغییرات اقلیمی در دسترس قرار گیرند.
با این حال، حضور فلزات کمیاب که عمدتا در تولید باتری استفاده می‌شوند، گرینلند را به‌ویژه ارزشمند می‌کند. بانک جهانی پیش‌بینی کرده است که استخراج این مواد معدنی باید تا سال ۲۰۵۰ پنج برابر افزایش یابد تا نیاز جهانی را برآورده کند و این منابع نه‌تنها توسط ایالات متحده، بلکه توسط چین نیز بسیار مورد توجه هستند.
روسیه نیز این منطقه را به دلیل موقعیتش بین خود و ایالات متحده از نظر استراتژیک مهم می‌داند. واشنگتن از قبل یک پایگاه نظامی با سیستم هشدار موشک‌های بالستیک در این جزیره دارد.
گرینلند اکنون توسط موت بوروب اگده، نخست‌وزیر طرفدار استقلال، رهبری می‌شود. او به‌صراحت اعلام کرده است که این جزیره برای فروش نیست و پیشنهاد کرده است که یک همه‌پرسی استقلال می‌تواند هم‌زمان با انتخابات پارلمانی در آوریل برگزار شود.
کانادا
ترامپ در هفته‌های اخیر بارها کانادا، بزرگ‌ترین همسایه آمریکا را تحریک کرده و آن را به‌عنوان «ایالت پنجاه‌ویکم» آمریکا توصیف کرده و مرز بین دو کشور را «مصنوعی» خوانده است.
رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده انتقاد کرده است که میلیاردها دلار برای حفاظت از کانادا هزینه شده است و نسبت به واردات خودرو، چوب و محصولات لبنی کانادایی ایراد گرفته است.
همچنین، ترامپ تهدید کرده است که تعرفه ۲۵ درصدی بر کالاهای وارداتی از کانادا در دوران ریاست‌جمهوری خود اعمال خواهد کرد.
در یک کنفرانس خبری طولانی در مار ئه‌لاگو، ترامپ بار دیگر نگرانی‌های خود را درباره قاچاق مواد مخدر از مرزهای مکزیک و کانادا به ایالات متحده تکرار کرد.
با این حال، طبق داده‌های آمریکا، مقدار فنتانیل ضبط شده در مرز آمریکا و کانادا به‌طور قابل توجهی کمتر از مرز جنوبی است.
کانادا قول داده است که مجموعه‌ای از اقدامات امنیتی جدید در امتداد مرز اجرا کند، از جمله تقویت نظارت و ایجاد یک نیروی ضربت مشترک برای هدف قرار دادن جرم سازمان‌یافته فراملی.
جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا به تهدید اخیر ترامپ برای استفاده از «فشار اقتصادی» برای جذب کانادا به ایالات متحده واکنش نشان داد و گفت: «هیچ شانسی وجود ندارد که این دو کشور یکی شوند.»
لفاظی یا واقعیت؟
جیمز جفری، معاون سابق مشاور امنیت ملی ایالات متحده، به بی‌بی‌سی گفت که ترامپ پیامی به متحدان بین‌المللی و همچنین حامیان داخلی خود می‌فرستد.
آقای جفری گفت: «در ایالات متحده یک سرخوردگی وجود دارد و آن این است که متحدان ثروتمند اروپایی آمریکا به اندازه کافی برای حمایت از امنیت بین‌المللی تلاش نمی‌کنند.»
او گفت: «ما به گرینلند لشکرکشی نخواهیم کرد، به کانادا لشکرکشی نخواهیم کرد، کانال پاناما را تصرف نخواهیم کرد. اما این که این اظهارات چقدر آشوب ایجاد می‌کند، مسئله دیگری است.»
او اضافه کرد: «ترامپ تهدیدی برای نظم بین‌المللی نیست، تهدید اصلی روسیه و چین هستند.»
دیوید مادوکس، سردبیر سیاسی روزنامه ایندیپندنت در لندن، معتقد است که ترامپ باید جدی گرفته شود.
او به بی‌بی‌سی گفت: «این نوعی ترامپ امپریالیستی است. او می‌خواهد ردپای آمریکا را در جهان افزایش دهد. این تهدیدها جدی هستند.»
مادوکس افزود: «ما شاهد رویکردی بسیار متفاوت از اولین دولت ترامپ خواهیم بود که برای باقی جهان بسیار بی‌ثبات‌کننده خواهد بود.»
منبع: بی بی سی فارسی
