در حالی که حکومت افغانستان با حمایت آمریکا سرگرم آمادگی برای برگزاری دومین نشست “پروسه کابل” درباره صلح با گروه‌های مسلح مخالف است، روسیه خواستار مذاکرات “فوری و مستقیم” با گروه طالبان به میزبانی مسکو شده است.
تاکید روسیه بر “فوری و مستقیم” بودن این مذاکرات و میزبانی آن، میتواند تلاشی برای جلب توجه به نقش مسکو در روند صلح افغانستان با ارائه یک طرح کاری برای این مذاکرات تلقی شود.
در پی نشست‌های سه‌گانه مسکو بود که در ژوئیه/جولای سال گذشته دولت افغانستان با حمایت متحدان غربی‌اش دوباره در تلاش برای بدست گرفتن ابتکار، نشست صلح کابل را برگزار کرد که در آن نمایندگان کشورهای منطقه و متحدان غربی افغانستان شرکت داشتند. قرار است دور دوم این نشست در ماه آینده میلادی در کابل برگزار شود.
از سوی دیگر، با توجه به نگرانی مقام‌های روسیه درباره “گسترش نفوذ داعش در افغانستان”، به نظر می‌رسد که مسکو دست کشیدن طالبان از جنگ در افغانستان را به نفع مبارزه با گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) محاسبه کرده است.
دو سال پیش برای نخستین بار روسیه اعلام کرد که برای مقابله با نفوذ داعش در افغانستان با گروه طالبان در تماس است. روسیه همچنین در دو سال اخیر روابط خود را با پاکستان که از حامیان مهم طالبان پنداشته می‌شود، گسترش داده و گفته است برای برخورد نفوذ داعش در افغانستان همه گزینه‌ها را بررسی می‌کند. رابطه مسکو و اسلام‌آباد از آنجا اهمیت بیشتری می‌یابد که رابطه پاکستان با آمریکا بشدت و در ماههای اخیر بسردی گرائیده است و به گفته ناظران این تحول میتواند پاکستان را بیش از پیش بسیار به مسکو نزدیک کند.
نشست‌های مسکو درباره افغانستان
سال گذشته روسیه سه نشست را با شرکت نمایندگان کشورهای منطقه در مورد افغانستان میزبانی کرد. هرچند آمریکا در سومین نشست مسکو دعوت شده بود، اما این کشور به دلیل احتمال مشروعیت‌بخشی به طالبان در این نشست، در آن حضور نیافت. افغانستان هم در این نشست‌ها نماینده بلندرتبه‌ای نفرستاد.
در این مدت مقام‌های محلی افغان و شماری از مقام‌های نظامی آمریکا در افغانستان روسیه را به کمک تسلیحاتی به طالبان متهم کرده‌اند. مقام‌های آمریکایی و افغان همچنین روسیه را متهم کرده‌اند که به بهانه نفوذ داعش در افغانستان تلاش دارد به طالبان مشروعیت ببخشد.
اتهاماتی که روسیه همیشه رد کرده و گفته که تماس این کشور با طالبان تنها به هدف کمک به روند مذاکرات صلح و حفاظت از شهروندان این کشور در افغانستان است.
اما این نخستین بار است که این کشور با این صراحت بر “مذاکرات فوری و مستقم” میان دولت افغانستان و گروه طالبان با میزبانی مسکو تاکید دارد.
مذاکراتکابل و طالبان که نتیجه نداد
آخرین مذاکرات رسمی میان مقامات افغانستان و گروه طالبان در ژوئیه ۲۰۱۵ در پاکستان برگزار شد و پس از فاش شدن مرگ ملا عمر، رهبر سابق این گروه، این مذاکرات متوقف شد.
پس از آن گروه چهارجانبه گفت‌وگوهای صلح با شرکت آمریکا، چین، افغانستان و پاکستان تشکیل شد و این گروه پس از چند دور نشست از طالبان دعوت کردند که به میز مذاکرات مستقیم صلح با دولت افغانستان بازگردند اما طالبان این دعوت را رد کردند.
پس از آنکه طالبان دعوت گروه چهارجانبه را رد کردند، دیگر تلاش مهم منطقه‌ای برای روند مذاکرات صلح افغانستان برگزار نشد و همین بود که روسیه با درک این خلاء، سال گذشته اقدام به برگزاری چند دور نشست در مورد افغانستان اقدام کرد.
روسیه و واشنگتن در افغانستان هدف مشترک دارند؟
هرچند روسیه و واشنگتن هر دو بر مذاکرات دولت افغانستان و طالبان تاکید دارند، اما به نظر می‌رسد که تفاوت میان این دو طرف، به ویژه پس از اعلام استراتژی جدید آمریکا برای افغانستان، در رویکرد حل و فصل مسئله افغانستان است.
در استراتژی جدید واشنگتن برای افغانستان به نقش پاکستان در “بی‌ثباتی” افغانستان بیشتر توجه شده تا حدی که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، اخیرا اسلام‌آباد را به دروغگویی و پناه دادن به تروریستان متهم کرد و در اولین توییت خود در سال تازه میلادی به شدت به پاکستان تاخت.
اما، روسیه که بیشتر نگرانیش از گسترش نفوذ داعش در افغانستان است، تلاش‌های نظامی آمریکا و ناتو را “غیرموثر” خوانده و تاکید کرده که با طالبان باید از راه گفت‌وگو کنار آمد. روسیه ظاهرا می‌خواهد که نقش محوری در حل و فصل مسئله افغانستان داشته باشد. در همین خصوص، نباید فراموش کرد که نقش روسیه در درگیریهای سوریه، دستکم به عقیده مقامات کرملین نشان دهنده تاثیر مسکو بر تحولات منطقه‌ای است؛ نقشی که بزعم آنها توانسته است محور اصلی شکست ستیزه‌جویان مسلح در سوریه باشد.
اینکه آیا گروه طالبان و حامیان خارجی آنها سر میز مذاکره حاضر می‌شوند، از یکسو به وضعیت این گروه در میدان نبرد و توانایی این گروه برای تداوم جنگ رابطه دارد و از سوی دیگر، آیا از طریق صلح با کابل این گروه خواهد توانست که به هدف استراتژیک خود که چندان روشن نیست، برسد یا خیر.
bbc
