محمد جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، “مطالبات دولت و ملت ایران” از ایالات متحده را شرح داده است.
روز پنجشنبه، ٣١ خرداد (٢١ ژوئن)، برخی رسانه‌های داخلی ایران متن نوشته محمد جواد ظریف را در پاسخ به سخنرانی چند هفته پیش مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا تحت عنوان”مطالبات دولت و ملت ایران” از آمریکا منتشر کردند. سخنرانی آقای پومپئو در روز ٣١ اردیبهشت (٢١ مه) شامل “شروطی” برای تعامل ایالات متحده با ایران بود و در آن زمان هم مقامات و رسانه‌های جمهوری اسلامی از جمله وزیر امور خارجه، به این سخنرانی واکنش نشان دادند و خواست‌های آقای پومپئو را رد کردند.
آقای ظریف در مطلب جدید خود دولت کنونی ایالات متحده را به عدم رعایت تعهدات بین‌المللی متهم کرده و گفته است که تصمیم رئیس جمهوری آن کشور به خروج از برجام “اوج بدعهدی‌ها و نقض مکرر این توافق توسط دولت آمریکا بود.” او در ادامه این مطلب، سخنرانی وزیر خارجه آمریکا را “بی‌اساس، توهین آمیز و مداخله‌گرانه” و “در تناقض با هنجارهای شناخته شده بین‌المللی و در مغایرت کامل با حقوق بین‌الملل و رفتار متمدنانه” توصیف کرده است.
وزیر خارجه ایران با دفاع از نظام جمهوری اسلامی و معرفی آن به عنوان یک حکومت آزاد و مبتنی بر خواست و اراده مردم ایران، اظهارات مقامات آمریکایی علیه سیاست‌های آن را “مداخله آشکار در امور داخلی ایران و تهدید غیرقانونی یک عضو ملل متحد” خوانده است. مقامات آمریکایی در موارد متعدد، رهبران ایران را دیکتاتور نامیده و حکومت را به نادیده گرفتن حقوق بشر مردم ایران و اهدار منابع ملی برای حمایت از “تروریسم” و رژیم‌های مستبد متهم کرده‌اند.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی با انتقاد از جنبه‌های مختلف سیاست خارجی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، از جمله به سخنان او در مصاحبه مطبوعاتی پس از دیدار اخیر با رهبر کره شمالی اشاره کرده است. آقای ترامپ در آن نشست خبری، با وجود تاکید بر وضع تحریم‌های بسیار شدید علیه ایران، نسبت به حل اختلافات دو کشور از طریق مذاکره ابراز امیدواری کرد هرچند افزود که انتظار ندارد چنین فرصتی به زودی دست دهد.
محمد جواد ظریف سپس فهرستی از حداقل “مطالبات به حق مردم و دولت ایران از دولت ایالات متحده آمریکا” را در این نوشته آورده که شامل پانزده بند و تعدادی تبصره است. او از آمریکا خواسته است که “به استقلال و حق حاکمیت مردم ایران” احترام بگذارد و “تهدید و استفاده از زور به عنوان یک ابزار سیاست خارجی علیه جمهوری اسلام و سایر کشورها” را کنار بگذارد.
او در اشاره به صدور احکام دادگاه‌های آمریکا در مورد مصادره اموال دولت ایران برای پرداخت غرامت به شاکیان خصوصی، از دولت آمریکا خواسته است به “مصونیت جمهوری اسلامی ایران” احترام بگذارد و احکام قضایی فوق را لغو و از اجرای آنها در آمریکا و سایر کشورهای جلوگیری کند. اشاره آقای ظریف به احکام دادگاه‌های آمریکا به نفع شاکیان خصوصی برای دریافت غرامت به خاطر خسارات و تلفات ناشی از عملیات خشونت‌آمیز گروه‌های تحت حمایت جمهوری اسلامی است.
وزیر خارجه ایران همچنین خواستار خاتمه “اقدامات غیرقانونی” ایالات متحده علیه مردم ایران در دهه‌های گذشته شده و فهرستی طولانی از ارتباط تشکیلات اطلاعاتی آمریکا با کودتای ٢٨ مرداد تا استفاده صدام حسین از اسلحه شیمیایی در جنگ با ایران و از “تهمت و ناسزاگویی” مقامات آمریکایی تا “پناه دادن به افراد مروج خشونت علیه ایران در آمریکا” را به عنوان نمونه این اقدامات ذکر کرده است. “ترور دانشمندان هسته‌ای” و “خرابکاری در برنامه هسته‌ای ایران از طریق جنگ های سایبری” از دیگر اتهامات وی علیه آمریکاست.
لغو تحریم‌های یکجانبه علیه ایران، جبران خسارت ناشی از نقض برجام، آزادی همه شهروندان ایرانی و غیر ایرانی که به اتهام نقض قوانین تحریم ایران در آمریکا محاکمه و زندانی هستند، پذیرش عواقب عملیات نظامی در عراق و افغانستان و خروج نظامی از خلیج فارس نیز در فهرست آقای ظریف گنجانده شده است.
محمد جواد ظریف همچنین از آمریکا خواسته است که از حمایت از اسرائیل دست بردارد و آن کشور را محکوم کند، از صدور اسلحه به سایر کشورها خودداری ورزد، خلع سلاح اتمی را بپذیرد و به تعهدات بین‌المللی خود عمل کند. وی افزوده است که عدم اجرای این موارد “نمونه‌هایی از دلایل بی‌اعتمادی مردم ایران به دولت آمریکاست.”
وزیر خارجه جمهوری اسلامی پس از طرح خواسته‌های خود، آنها را تحقق ناپذیر دانسته و افزوده است که “باید اذعان کنیم که متاسفانه چنین دورنمایی از تغییر رفتار ایالات متحده در شرایط کنونی واقع‌بینانه نیست.” او گفته است که برخلاف آمریکا، جمهوری اسلامی همواره در جهت بهبود شرایط بین‌المللی اقدام کرده و با ارائه “ابتکارهایی همچون گفتگوی تمدن‌ها و جهان علیه خشونت و افراط‌گرایی و مشارکت فعال در تلاش جهانی برای خلع سلاح‌هسته‌ای و نظم بین‌المللیِ مبتنی بر قانون کوشیده است.”
آقای ظریف در این مقاله به امکان مذاکره بین جمهوری اسلامی و آمریکا و شرایط احتمالی حکومت ایران برای چنین تعاملی اشاره نکرده است. رهبران جمهوری اسلامی همواره با هرگونه گفتگوی مستقیم و روابط علنی عادی با آمریکا به شدت مخالف بوده و چنین پیشنهادهایی را رد کرده‌اند. از جمله در دوره دولت سابق آمریکا، باراک اوباما، رئیس جمهوری وقت، مشخصا خواستار ارتباط و مذاکره بدون شرط برای حل و فصل مشکلات و اختلافات دو طرف شد که با واکنش تند جمهوری اسلامی را در پی آورد.
روز ٣١ اردیبهشت، و چند روز پس از اعلام تصمیم رئیس جمهوری آمریکا در خروج از برجام و بازگشت تحریم‌های هسته‌ای ایالات متحده علیه ایران، ماپک پمپئو، وزیر خارجه آن کشور، در یک سخنرانی خواست‌های آمریکا برای تعامل با جمهوری اسلامی ایران را مطرح کرد. شروط ایالات متحده شامل تغییراتی در برنامه و فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی و “توقف ساخت موشک قادر به حمل کلاهک اتمی، تشریح فعالیت‌های هسته‌ای قبلی، توقف پشتیبانی از تروریسم به خصوص گروه‌های حماس، حزب‌الله لبنان و جهاد اسلامی، توقف حمایت از شبه‌نظامیان شیعه در منطقه، خروج نظامی از سوریه، توقف پشتیبانی از طالبان و گروه‌های تروریست در افغانستان، پایان دادن به میزبانی از فرماندهان القاعده، پایان دادن به تهدید کشورهای همسایه، آزاد کردن همه زندانیان آمریکایی در ایران و توقف حملات سایبری” بود.
پیش از آن هم شماری از مقامات آمریکایی از جمله دونالد ترامپ، رئیس جمهوری، و وزیر خارجه او در انتقاد از برجام گفته بودند که این توافق باعث شد تا حکومت جمهوری اسلامی به منابع مالی وسیعی دست یابد اما به جای استفاده از آنها برای رفع مشکلات داخلی مردم ایران، این منابع را در پیشبرد برنامه های خارجی خود از جمله “حمایت از تروریسم” و تلاش برای “بی ثباتی” در منطقه متهم کرده بودند.
مقامات آمریکایی معمولا در انتقاد از جمهوری اسلامی، بین حکومت و مردم تفاوت قایل می‌شوند که واکنش تند منابع حکومتی و تاکید آنان را به دنبال می‌آورد. محمد جواد ظریف هم در مقاله خود “دولت آمریکا” به خصوص دولت فعلی آن کشور را مورد حمله قرار داده است.
bbc
