سه کشور اروپایی امضاکننده برجام از پیوستن شش کشور اروپایی دیگر به اینستکس، ساز و کار مالی که برای کم‌اثر کردن تحریم‌های آمریکا علیه ایران و ایجاد یک کانال تجاری ایجاد شده، استقبال کرده‌اند.
هم‌زمان معاون وزیر خارجه چین در نشست خبری با عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران در پکن، از اروپایی‌ها خواسته اجرای اینستکس را با سرعت بیشتری دنبال کنند.
فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیه‌ای به عنوان بنیانگذاران اینستکس از تصمیم دولت‌های بلژیک، دانمارک، فنلاند، هلند، نروژ و سوئد برای پیوستن به این ساز و کار مالی استقبال کرده‌اند.
سه کشور اروپایی حاضر در برجام، هم‌زمان به ایران هم هشدار داده‌اند که باید فورا به پایبندی کامل به تعهدات خود در برجام برگردد.
ایران یک سال بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اعلام کرد که در اعتراض به این اقدام و همچنین تعلل اروپایی‌ها در عمل به تعهداتشان در برجام، تعهدات خود را به این توافق به صورت گام به گام کاهش می‌دهد.
ایران تا کنون در چهار مرحله به تدریج بخش‌هایی از تعهدات خود را به برجام کاهش داده و گفته است تنها در صورت اجرای تعهدات از طرف مقابل به طور کامل به این توافق برمی‌گردد.
هدف از راه‌اندازی اینستکس، ایجاد کانالی برای فروش نفت ایران به ازای واردات کالا و دریافت خدمات، بعد از اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران اعلام شد.
اما محدودیت‌های تجاری علیه ایران باعث شده است که این ساز و کار مالی عملا نتیجه‌ای نداشته باشد و به یکی از موارد انتقاد ایران از اروپایی‌ها در عمل به تعهداتشان تبدیل شود.
استقبال محتاطانه ایران، خواسته چین
واکنش ایران به پیوستن شش کشور اروپایی به اینستکس استقبالی محتاطانه بود. عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران که به چین سفر کرده، روز شنبه و بعد از اعلام پیوستن شش کشور اروپایی گفت امیدوار است این اقدام “یک انرژی جدید به اینستکس بدهد و منجر به عملیاتی شدن هرچه بیشتر آن شود.”
با وجود این او گفت “کشورهای اروپایی بدون اینکه وارد یک تجارت معقول با ایران شوند و در حوزه‌های مختلف خودشان را درگیر کنند تا تجارت راه بیفتد، طبیعتا کاری برای اینستکس نخواهند کرد.”
ماجائو شی، همتای چینی آقای عراقچی هم در نشست خبری این دو مقام، از کشورهای اروپایی خواست در اجرا کردن اینستکس “تعجیل کنند.” او همچنین از آمریکا خواست که تحریم‌های ایران را لغو کند و به برجام برگردد.
انتقاد آمریکا و اسرائیل
هم‌زمان یک مقام آمریکایی از کشورهای اروپایی به دلیل پیوستن به اینستکس انتقاد کرده است.
ریچارد گرنل، سفیر آمریکا در آلمان، در توییتی با اشاره به سرکوب اعتراض‌های اخیر در ایران، خطاب به کشورهای اروپایی نوشت: “شما باید حامی حقوق بشر باشید و نه تجارت با ستمگران.”
سفیر آمریکا در آلمان ابتدا توییت انتقادی خود را به زبان انگلیسی و در واکنش به توییت سفیر نروژ در ایران منتشر کرد که از پیوستن شش کشور از جمله نروژ به اینستکس خبر داده بود.
آقای گرنل ساعاتی بعد این توییت را به زبان فارسی هم منتشر کرد.
او همچنین در واکنش به توییتی قدیمی‌تر از سفیر نروژ در تهران درباره یک کنفرانس تجاری با موضوع ایران، از وزارت دارایی آمریکا خواست که شرکت‌کنندگان در آن کنفرانس را در فهرست تحریم‌های خود قرار دهد.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل هم از کشورهای اروپایی انتقاد کرد.
او روز یکشنبه در پیامی ویدئویی گفت اروپایی ها باید به خاطر تلاش برای تجارت با ایران “از خود خجالت بکشند”.
آقای نتانیاهو گفت این اقدام به ایران اجازه می دهد به سلاح اتمی دست یابد، اتهامی که ایران رد کرده است.
به گزارش صفحه توییتر “اسرائیل به فارسی” متعلق به وزارت خارجه اسرائیل او همچنین گفت: “هنگامی که رژیم ایران و عواملش صدها نفر در خاورمیانه، از تهران گرفته تا بغداد و بیروت را قتل عام می‌کنند، کشورهای اروپایی باز هم به این رژیم امتیاز می‌دهند.”
bbc
