بنابر گزارش تلویزیون دولتی عمان سلطان قابوس بن سعید حاکم عمان درگذشته است.
این خبر را تلویزیون دولتی عمان با قطع برنامه‌های عادی خود اعلام کرد.
سلطان قابوس سال‌ها بود که گزارش می‌شد از سرطان روده بزرگ رنج می‌برد. او به هنگام مرگ ۷۹ سال داشت و بعد از پدرش حدود نیم قرن بر تخت حکمرانی عمان نشسته بود.
به گزارش تلویزیون عمان، او جمعه شب درگذشته است.
به همین مناسبت حکومت عمان سه روز عزای عمومی اعلام کرده است.
سلطان قابوس هیچ گاه ازدواج نکرد و جانشینی هم برای اریکه خود معرفی نکرد.
بنابر قوانین عمان اکنون شورای خاندان سلطنتی عمان که متشکل از ۵۰ مرد از اقوام سطان قابوس است سه روز فرصت دارد که حاکم جدید را معرفی کند.
اگر این شورا نتواند ظرف مدت تعیین شده به توافق برسد آن گاه قاضی‌القضات دیوان عالی کشور، شورای نظامی عمان، شورای مشورتی این کشور و هیات دولت به اتفاق نامه مهر و موم شده‌ای را خواهند گشود که در آن سلطان قابوس به طور محرمانه جانشین خود را پیشنهاد کرده و این گروه فورا او را حاکم جدید عمان معرفی خواهند کرد؛ کسی که احتمالا خودش هم از چنین انتخابی بی‌خبر بوده است.
آن طور که گفته می‌شود بخت اصلی جانشینی او سه برادرند که عموزاده‌های سلطان قابوس هستند؛ هیثم بن طارق آل سعید، وزیر فرهنگ و میراث فرهنگی؛ اسد بن طارق آل سعید، معاون نخست وزیر و شهاب الدین آل سعید، فرمانده سابق نیروی دریایی عمان که مشاور ارشد نظامی سلطان قابوس هم بود.
در ساختار حکومتی عمان سلطان همه کاره است و علاوه بر ایفای نقش شخص اول مملکت همزمان فرمانده کل قوا، نخست وزیر، وزیر دفاع، وزیر خارجه و وزیر دارایی هم هست.
قدیمی‌ترین حاکم منطقه
سلطان قابوس از سال ۱۳۴۹ (۱۹۷۰) که پدر خود را در کودتایی آرام و بدون خونریزی کنار گذاشت و به تبعید فرستاد، زمام امور عمان را در دست داشت. زمام‌داری فردی وی سبب شده بود که حکومت تمام و کمال به خود او وابسته باشد.
اندکی پس از به قدرت رسیدن قابوس، او با شورش گروهی چپ‌گرا در ایالت ظفار عمان مواجه شد، ولی توانست با حمایت شاه وقت ایران و ارتش ایران بر آنها غلبه کند. از همین رو، او بقای تخت و تاج خود را تا حد زیادی مدیون ایران می‌دانست.
قابوس کشور عمان را که در آغاز زمامداریش سخت عقب‌افتاده و منزوی از دنیا بود، به سوی پیشرفت اقتصادی هدایت کرد. او با استفاده از منابع ارزی ناشی از درآمدهای نفتی و جهانگردی، زیرساخت‌هایی را ایجاد کرد و مسکن و مدرسه و بندرگاه ساخت. خود نیز با استفاده از این منابع ثروت بیشتری اندوخت به طوری که در سال‌های اخیر بنا به داده‌های نشریات غربی، یکی از ده پادشاه ثروتمند جهان به شمار می‌رفت.
قابوس در میان حکام کشورهای عربی پرسابقه‌ترین بود. او در عین حال یکی از محبوب‌ترین آنها در میان مردمشان به حساب می‌آید. شکاف‌های طبقاتی و اجتماعی در عمان نسبت به بسیاری از کشورهای عربی در سطح محدودتری است و روند مدرن‌سازی با آسیب‌ها و محرومیت‌های اجتماعی شدید توام نبوده است.
مدرن‌سازی نظام آموزشی عمان دستاوردهای قابل اعتنایی داشته و دسترسی به آموزش در این کشور دو میلیون و ۶۰۰ هزار نفر (یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفر بومی و ۷۰۰ هزار نفر خارجی) به امری قابل دسترس بدل شده است. دولت سالانه یک چهارم بودجه خود را به امور آموزشی اختصاص می‌دهد. در زمینه برابری قانونی زن و مرد نیز به گفته ناظران عمان از همه کشورهای عرب منطقه پیش‌روتر است.
تنگه هرمز
از سلطان قابوس به عنوان حکمرانی معتدل و بازیگر مهمی در میانجی‌گری‌ها خاورمیانه یاد می‌شد.
عمان تحت حاکمیت سلطان قابوس تاکنون بارها در مناقشه‌هایی جدی در خاورمیانه نقش مثبت بازی کرده است. از آزادی ملوان‌های بریتانیایی و زندانیان آمریکایی در ایران گرفته تا حتی پیغام‌رسانی مخفیانه برای مذاکرات ایران و آمریکا٬ همه مواردی بوده‌اند که نقش مهم عمان در آنها٬ عموما بعد از اقدامات دیپلماتیک مخفی افشا شده است.
بنا به اسناد ویکی‌لیکس، در حالی که در مناقشه بر سر برنامه هسته‌ای ایران، توصیه مخفیانه مقام‌های عربستان به مقام‌های آمریکایی این بوده که باید “سر مار را زد”، یوسف بن علوی، وزیر امور خارجه عمان در گفت‌وگوهای محرمانه‌اش با نمایندگان آمریکا تا آنجا پیش می‌رود که می‌گوید: “یک ایران مسلح به سلاح اتمی لزوما عامل بی‌ثباتی در منطقه نیست”.
در گزارش‌های ویکی‌لیکس همچنین خبرهایی از پیگیری دائمی عمانی‌ها برای برقراری ارتباط بین ایران و آمریکا وجود دارد. بر اساس این گزارش‌ها، سلطان قابوس به همراه وزیر امور خارجه و وزیر فرهنگ عمان به طور پیوسته دیدگاه و میزان تمایل ایران برای تعامل با آمریکا را به مقامات این کشور گزارش می‌کردند. این کنش‌ها حتی از پیش از روی کار آمدن دولت اوباما نیز در جریان بوده است.
همین مناسبات خوب با تهران سبب شده بود که به ویژه در دهه گذشته عمان نقش میانجی‌گرانه بی‌بدیل در مناسبات ایران و غرب برای آزادی گروگان‌ها و شهروندان زندانی دو طرف بازی کند.
bbc
