در حالیکه جزئیاتی از مذاکرات وزیران خارجه ایران و آمریکا انتشار نیافته، عباس عراقچی، معاون وزارت امور خارجه و سرپرست مذاکرات هستهای جمهوری اسلامی با گروه ١+٥ گفته است که این دیدارها زمینه مساعدتری را برای گفتگوهای کارشناسان دو طرف فراهم آورده است.
جان کری و محمدجواد ظریف، وزیران خارجه ایران و آمریکا، روز گذشته در ژنو ملاقات و به مدت حدود شش ساعت در مورد پرونده هستهای جمهوری اسلامی با یکدیگر گفتگو کردند.
روز پنجشنبه، ٢٥ دی (١٥ ژانویه)، واحد مرکزی خبر سازمان رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی متن مصاحبه با آقای عراقچی را منتشر کرد که در مورد مذاکرات آقایان ظریف و کری گفته است که “در بعضی از موضوعات کارشناسان هم به جلسه مذاکرات ملحق شدند.” او در مورد اهمیت ملاقات روز گذشته وزیران خارجه ایران و آمریکا گفته است که “وقتی روسا ملاقات میکنند، مسیر را برای معاونان و کارشناسان خود روشن میکنند و چارچوب مباحث مشخصتر میشود.”
در مورد مذاکرات با آمریکاییان، آقای عراقچی گفته است که “مذاکرات در فضای کاملا جدی و صریح جریان دارد و اراده هر دو طرف برای رسیدن به توافق مشخص است.” وی در عین حال افزوده است “اینکه آیا توافقی که هریک از طرفها میخواهد به آن برسد مورد توافق دیگری هم باشد، کار سختی است و هنوز با آن فاصله داریم، با اینهمه، تلاشها ادامه دارد و هنوز برای قضاوت در باره نتایج مذاکرات زود است.”
معاون وزارت خارجه ایران گفته است که “تا زمانی که طرفها در همه موضوعات به توافق نرسند، در حقیقت در هیچ موضوعی توافق نکردهاند” و در مورد رویکرد آمریکا نیز افزوده که “همانطور که ایران جدی است، طرفهای مذاکره هم جدی و علاقمند به رسیدن به توافق هستند، اما نفس توافق به دلایلی که اشاره شد مشکل است.” به گفته این مقام جمهوری سلامی، حضور شش کشور به اضافه اتحادیه اروپا به عنوان یکی از طرفهای گفتگو “مذاکرات را پیچیده کرده و یکی از علل طولانی شدن آن است.”
در مورد پرونده هستهای جمهوری اسلامی، مرضیه افخم، سخنگوی وزارت خارجه ایران هم در نشست خبری خود در روز پنجشنبه، نسبت به احتمال تصویب طرح تشدید تحریم ایران در کنگره ایالات متحده هشدار داد و گفت که “از نظر ما، استفاده از ابزار فرسوده تحریم ناکارآمدی خود را نشان داده است و خیلی کمک کننده نیست.” در پی انتخابات اخیر کنگره آمریکا، حزب جمهوریخواه، حزب مخالف رئیس جمهوری، اکثریت کرسیهای مجلس نمایندگان و سنا را به دست آورد و گروهی از نمایندگان خواستار تشدید وضع تحریمهای جدید علیه ایران به منظور وادار کردن جمهوری اسلامی به قبول نظرات ایالات متحده در باره برنامه هستهای این کشور هستند.
برخی از ناظران غربی گفتهاند که بدون وضع تحریمهای غرب طی سه سال گذشته و فشار شدیدی که بر اقتصاد و توانایی مالی جمهوری اسلامی وارد آورد، احتمالا رهبران ایران همچنان به رویه قبلی خود ادامه داده و از ورود به مذاکرات صریح و جدی در مورد مسایل هستهای خودداری میکردند. این ناظران حتی روی کار آمدن دولت جدید در ایران و سیاستهای معتدلتر آن و تمایل به تعامل با جهان خارج را به کارآیی تحریمهای موجود و نگرانی رهبران جمهوری اسلامی از وضع تحریمهای جدید و فلج کننده نسبت دادهاند. در مقابل، مقامات جمهوری اسلامی این نظر را رد کرده و با بیتاثیر دانستن فشار اقتصادی، از توانایی خود برای رویارویی با تحریمهای خارجی سخن گفتهاند.
در مورد مذاکرات دوجانبه وزیران خارجه آمریکا و ایران در روز چهارشنبه، هیجیک از دو طرف جزئیاتی در اختیار رسانهها قرار ندادهاند اما خبرگزاری فرانسه به نقل از خبرنگار خود گفته است که پس از ملاقات اولیه دو طرف و درحالیکه مقامات وزارت خارجه آمریکا خاتمه مذاکرات را اعلام کرده بودند، جان کری برای یک ساعت گفتگوی دیگر با جواد ظریف به هتل محل اقامت او رفت.
هدف از مذاکرات روز گذشته، بررسی موانع موجود در راه دستیابی به توافقی جامع تا ضربالاجل تعیین شده در ماه ژوئن است و یک منبع وزارت خارجه آمریکا گفته است که در ملاقاتهای دیروز، “گستره وسیعی از مسایل با حضور گروه کوچکی از مشاوران دو طرف مورد بررسی قرار گرفت.” پیش از آغاز گفتگوها نیز وزیر خارجه ایران گفته بود که این دیدار نشان میدهد که دو طرف آماده تسریع در روند مذاکرات هستند.
براساس این گزارش، قرار است مذاکرات در سطح معاونان وزیران خارجه از روز پنجشنبه ادامه یابد و روز شنبه، نمایندگان تمامی اعضای گروه ١+٥ در گفتگوها شرکت خواهند داشت. وزیر خارجه ایران پس از ملاقات با جان کری، برای ملاقات با وزیران خارجه آلمان و فرانسه و همچنین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به برلین، پاریس و بروکسل سفر میکند.
از دیدگاه کشورهای غربی، بازنگری ایران در جنبههایی از برنامه های هستهای خود از جمله در زمینه رآکتور آب سنگین، غنیسازی اورانیوم و نظارت گستردهتر بینالمللی با قبول اجرای پروتکل الحاقی، و از نظر ایران، لزوم لغو کامل و فوری تمامی تحریمهای خارجی به جای تعلیق یا لغو تدریجی و مشروط آنها از جمله مسایل حل نشدهای است که مانع از دستیابی به توافق جامع و نهایی شده است.
به گزارش خبرگزاریهای خارجی، وزیر خارجه آمریکا موضوع ادامه بازداشت شهروندان آمریکایی در ایران به ویژه جیسون رضائیان، خبرنگار روزنامه واشنگتنپست را نیز با آقای ظریف مطرح کرد و خواستار آزادی آنان شد. روز گذشته، دادستان تهران گفت که پرونده جیسون رضائیان جهت رسیدگی به دادگاه انقلاب ارسال شده است.
در جریان مذاکرات روز گذشته، وزیران خارجه ایران و آمریکا مدتی را همراه هم به پیادهروی در خیابانهای ژنو اختصاص دادند و تصاویری از این پیادهروی منتشر شده است. در گذشته هم رسانههای خبری از پیادهروی آقای کری در جریان دیدارهای خارجی او تصاویری منتشر کرده بودند.